In de voorbereiding van een opstellingen dag, was ik op zoek naar een treffende beschrijving van een familieopstelling. Je zou het een toneelstuk kunnen noemen met een persoonlijk vraagstuk als thema. Met dien verstande dat de spelers in dit stuk niet voor de rol geleerd of geoefend hebben en soms niet eens weten wie of wat ze representeren. Met begeleiding en interventies wordt datgene wat in de onderstroom zit, opengemaakt en vertoond. Het aanschouwen van dat wat ís, maar vaak niet gezien wordt, geeft inzicht en beweging.
Opstellingen kunnen ook toegepast worden op organisaties. Hier heeft het dan een hoger abstractie niveau en worden elementen opgesteld zoals teams, klanten, concurrenten of merken. Als financial realiseerde ik me dat de maandrapportage ook een opstelling is. In één dimensie wordt uitgepeild hoe het bedrijf er voorstaat en vergeleken met verleden (t-1) en de toekomst (budget). Financiële KPI’s en tevredenheidsonderzoeken representeren de meetbare bovenstroom. Soms lijken cijfers positief maar voel je aan je water dat er iets niet klopt en kun je er de vinger niet opleggen. Een organisatie opstelling kan een werkvorm zijn om de verschillende dimensies in beeld te brengen. Zo wordt datgeen wat onder de cijfers aanwezig is blootgelegd.